نقل شده است كه شخصي به آن حضرت رسول (صلي الله عليه و آله و سلم) عرض كرد: "عَلّمنى". به من ياد بده؛ ولي نگفت به من چه چيز ياد بده. حضرت (صلي الله عليه و آله و سلم) به او حكمت عملي آموخت و فرمود: "عليكَ باليَأس عمّا فى أيدى الناس فَإنّه الغني الحاضر"(1) مگر نمي‌خواهي توانگر بشوي؟ قناعتْ و قطع طمع، توانگري است. ممكن است سرمايه دار، خود را "مستغني" بپندارد ولي انسان قناعت پيشه "غني" است كه بالاتر از "مستغني" است. غنا بي‌نيازي است و استغنا يعني اين كه انسان نيازمند باشد و چيزي كه نيازش را برطرف كند داشته باشد. اگر كسي مُحتاج باشد ولي چيزي كه حاجت او را رفع كند، داشته باشد اين "استغناء" است؛ امّا اگر كسي اصلاً محتاج نباشد، بهتر است. غنا وصف ذات اقدس اله است و مظاهر الهي، داراي غنا هستند.
آنگاه عرض كرد: بر تعليم بيفزا: "زدنى يا رسول الله". حضرت رسول (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمود: "إيّاك والطّمع فإنهُ الفقر الحا?ضر"(2) طمع و آزمند بودن، فقر حاضر است. برخي انسانها از ترس فقر در آينده، هم اكنون به استقبال فقر مي‌روند! ممكن است وضع مالي آنان هم خوب باشد ولي چون زراندوز و آزمندند؛ مي‌گويند شايد در آينده محتاج بشويم.
اميرالمومنين علي (عليه السلام) نيز مي‌فرمايد: "النّاسُ مِن خوف الذّلّ متعجّلوا الذّل"(3): بعضي براي اين كه مبادا ذليل شوند، به استقبال ذلّت مي‌روند! يعني حكومت جابرانه طاغيان را مي‌پذيرند و تحت سلطه آنان قرار مي‌گيرند.
سپس عرض كرد: "زِِِدنى يا رسول الله". حضرت رسول (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمود: "إذا هممْت باَمْرٍ تدبّر آخِرَه فَإن يَكُ رُشداً فاتّبِعْهُ وإن يَكُ غيّاً فَدَعْهُ"(4): هر گاه خواستي كاري
انجام دهي، در مورد هدف و پايان آن فكر كن كه چيست. اگر پايانش خير بود، آن را انجام بده و اگر گمراهي و بدي بود، آن را ترك كن. اينها حكمتهايي است كه از معلّمِ حكيم يعني رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) رسيده است.

 

(1) محاسن برقي، ج 1، ص 80، ح 46.
(2) همان.
(3) شرح غرر الحكم، ج 2، ص 156.
(4) محاسن برقي، ج 1، ص 80، ح 46. / به نقل از سايت حضرت آيت الله جوادي آملي