مصاحبه با استاد دکتر مهدی گلشنی - مطالب بخش آرشیو وبلاگ

منبع jamejamonline.ir

---

 استاد دانشگاه صنعتي شريف ، عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي ، رئيس پیشین پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي. اينها چندي از حوزه هاي فعاليت اين روزهاي دکتر مهدي گلشني است که به عنوان «چهره ماندگار» فيزيک ايران سال 81از خدماتش تجليل و قدرداني شد.
پيش درآمد مصاحبه هاي ويژه جام جم هميشه عطر و شخصيت خاصي داشته. حالا پس از چند فصل وقفه ناخواسته ، از شما مخاطبان گرامي مي پرسيم واقعا چه کلماتي مي توان از توفيق خدمتگزاري دوباره به شما گراميان گفت:
شادانيم و شاکر! از حضرت خواجه مدد مي گيريم که فرمود: آن عاليه خط گر سوي ما نامه نوشتي
گردون ورق هستي ما در ننوشتي
هر چند که هجران ثمر وصل برآرد
دهقان جهان کاش که اين تخم نکشتي.


رنگ سيدي (سبز) لباستون قربه الي اللهه؟
نه قربه الي الله نيست. من رنگهاي متنوع را دوست دارم.

از حساسيت هاي سليقه؟
به رنگ حساسيت دارم. غير از سبز، بعضي رنگهاي ديگر را نيز خيلي دوست دارم.

رنگي که شايد علاقه ندارين؟
به چيزهايي که بي رنگه ، شايد علاقه نداشته باشم.

تاثير «رنگي» ازدواج در سليقه تون؟
اتفاقا محيط زندگي ما بعد ازدواج از خيلي جهات الهام بخش بوده ، ولي خودم هم از تنوع خوشم مي آد.

سليقه همسرتون چطور؟
ذوق هنري خاصي دارند، بسيار خوش سليقه اند.

در انتخاب شما هم سليقه به خرج دادن؟
من نبايد قضاوت کنم.

جمله اي که هميشه درباره شما مي گن؟
«عزيزم »، و من نيز همين لفظ را به کار مي برم.

کادوهايي که شما براشون تهيه مي کنين؟
متفاوته ، از لباس تا جواهر.

کادوهايي که ايشان...؟
بيشتر لباس بوده.

فضاي منزلتان در يک زمان بخصوص مثلا روز مادر؟
با همه بچه ها دور هم جمع مي شيم، هديه هامونو مي ديم و عکس مي گيريم.

چي فکر مي کنين ، خوش عکسين؟
بعضي وقت ها خوبه ، بعضي وقت ها نه.

شيوه امپراتوري شما در منزل؟
امپراتوري در کار نيست همه توي يک اتاق کار مي کنيم و در همه کارها با يکديگر مشورت داريم.

وقتي بقيه بچه ها هم هستن و تلويزيون روشنه...؟
من مطالعه مي کنم ، علي الاصول تلويزيون نمي بينم. گاهي استثناست.

آخرين بحث ، مثلا ديشب؟
ديشب کامپيوترمون خراب شده بود. براشون توضيح دادم که ويروسي ظاهرا اذيت کرده.

اين شعر حضرت حافظ: قدر وقت ارنشناسد دل و کاري نکند؟
نمي تونم بگم واقعا. وقت تلف شده نمي بينم.

دوستايي که ازشون الهام گرفتين؟
بايد فکر کنم ، الان حضور ذهن ندارم.

بيشترين فعاليتتون کار گروهي بوده يا...؟
بوده. من خيلي ازش لذت مي برم.

تکليف لحظات خلوت چي مي شه؟
من لحظه خلوت ، کم مي بينم. ذهنم اين روزها و سالها بيشتر مشغول مسائل علمي و ملي بوده.

مساله مهم ملي که ذهنتون درگيرشه؟
تضعيف هويت علمي و ملي يه. اقبال بيش از اندازه بعضي ها به غرب و ندانستن اين که خودمون چه ذخايري داريم.

مساله مهم بعدي؟
مساله بي نظمي که در همه سطوح محيط ما حاکمه.

مساله مهم ديگه اي که در سالهاي اخير تشديد شده؟
در بسياري برنامه ها اولويت مطرح نيست. بي توجهي به منافع جامعه.

نخبه کشي؟
توي محيطمون بشدت هست.

از حسادتها و حسودها؟
خودم نمي تونم قضاوت کنم ، ولي در موردم حق کشي بسيار شده.

نتيجه اين وضعيت وحشتناک؟
عدم حاکميت شايسته سالاري.

درباره چي خيال تون راحته؟
دغدغه هايم را تمام نکرده ام.

ازجمله دغدغه ها؟
يکيش مدلي يه که علم در اين مملکت ترويج شده.

فرياد کردن «درد مشترک»؟
افکار مسموم در اين قضيه زياده و ذهن دانش پژوهان ما آشفته است.

چه چيزي راه نجات نيست؟
صرفا پياده کردن الگوهاي غربي ؛ چون نه تنها علم ما پيشرفت نمي کند، بلکه فرهنگ اصيلمان نيز از دست مي رود.

يک «بايد» اصولي؟
بايد حکمت را به نحو حداکثر فرابگيريم.

توجه به خويشتن خويش؟
فکر کنيم مي توانيم نظريه پردازي جديد بکنيم و آن تمدن درخشاني را که داشتيم ، در سطح روز پياده کنيم.

جايگاه ما در اين جهان پرتلاطم خطرناک؟
به نظرم بايد تغييري اساسي در نگرشمان به علم و اولويت هاي مملکت حاصل شود.

و... اگر نشود؟
محو خواهيم شد. اکتاويو پاز مي گويد: ما از تاريخ به بيرون پرتاب شده ايم! دقيقا ما همان طوري شده ايم. اين بازگشت به خويشتن شعار مطلوبيه واقعا.

يک معيار براي علم آموزي؟
در اسلام يه چارچوب جهان بيني داريم که بايد حکمت را حتي از مشرکان و اهل نفاق بگيريم.

مشکل کار کجاست؟
{چيزهايي} به اسم علم غربي تزريق شده ، اما حقايق علمي نيست. فلسفه هاي اضافه شده به علم است.

اين روزها: فضاي علوم انساني ما؟
بشدت تحت تاثير مد.

علوم انساني ما اگر از بين بره؟
علوم محض هم رشد نخواهد کرد.

فضيلت و شان علوم انساني؟
فرهنگ سازه. با فرهنگي که مي سازه باعث مي شه علوم محض شکوفا بشه.

رياست پژوهشگاه علوم انساني چطور؟
به علت وجود بعضي شرايط که شايد تشخيص داده اند مناسبه. من به علوم انساني علاقه مندم.

انسان؟
موجود چند بعدي.

علوم انساني؟
علوم محض را بدون علوم انساني واقعا ناقص مي دانم.

آخرين کار فکري ديشب؟
آماده کردن مقاله براي کنفرانس اندونزي. حتما با بحث ما موضوعيتي داره: اين که کار علمي را بدون توجه به انسان يا با عنايت به او دنبال مي کنيد.

انسان مولوي آيا يافتني يه؟
بله ولي کميابه. النادر کالمعدوم! انسان هاي خوب هستند ولي کمتر شناخته مي شوند، چون رياکار نيستند.

انسان شما؟
فکر مي کنم انسان يک موجود بسيار عظيم است ، اگر از ظرفيت هايش استفاده بکند.

چيزي که درباره انسان همواره در ذهن شماست؟
مي تواند از چارپايان پست تر بشه.
انسان يک موجود غيرعادي يه ، ولي متاسفانه غافله.

آيه «لفي خسر»؟
علي الاصول ، انسان ها بازنده اند، مگر اين که دنبال حق و... باشند.

شعر بار ديگر از ملک پران شوم؟
به نظرم نهايتي براي عروج انسان نيست.

انسان و دستاوردهايش؟
مسلمه که عالم ، عالم مکافاته.

از پاداش هاي رفتار انسان؟
ذخايري در انسان ها هست که اگر قدرش را ندانند خدا از آنها مي گيره.

امکاناتي که شما قدرش را دانسته ايد و خدا برکت داده ؟
همواره اميدوار بوده ام ، نگاه روشني به آينده داشته ام.

با وجود نامطلوب بودن فضاي اجتماعي در بعضي شرايط. قضاوت خودتان از خودتان؟
راضي هستم از مسيري که طي کرده ام.

وقتي ناملايمات آنقدر سنگينه که...؟
چاره اي جز صبر نيست.

درباره مواقعي که به طور ناگهاني شرايط تغيير کرده؟
پشت نوميدي هاي موقت همواره نور اميدي بوده.

از دوستانتان در عالم ملکوت؟
نمي دونم. ارزيابي ما با خداونده.

گزينش همنشين آخرت؟
صالحين.

اسم نمي برين؟
چرا اميدوارم بتوانم از پرتو اميرالمومنين بهره هايي بگيرم. من علاقه خاصي به امام علي ع دارم.

آن بزرگواران شگرف؟
اينها غيرعادي هستن.

وقتي کلام ائمه (و امام علي ع) را مي خوانيد، سلوک شان را در مي نگريد؟
اصلا نمي بينيد بشر معمولي را و از آن حسابها کنيد اصلا نمي توانيد.

الگويي براي تبعيت ، ولو يک در هزار؟
واقعا اميرالمومنين. تمام زندگي شون استثنايي يه.

فريادي از زلال احساس؟
آنچه خوبان همه دارند تو تنها داري.

فلاش بک به فضاي خانواده؟
يکي شان دکتري علوم سياسي مي خواند. ديگري داروسازي ، يکي تحصيل دکتري آمار و يکي تازه تحصيل پزشکي را شروع کرده است.

چقدر از شما حرف شنوي دارند؟
خيلي. ما خيلي محيط صميمانه خودماني داريم.

از خصوصيات شون؟
با کمال شجاعت هر حرفي دارند مي زنند. استدلال مي کنند.

تاثير شما در انتخاب رشته شان؟
آزادشون گذاشتم. البته مشورت کردند.

مد؟
اصلا اعتقاد ندارم.

و... بچه ها؟
نه اهل مد، نه اهل خارج رفتن.

و چرا از ايران نرفتن؟
فرهنگي که درش بار آمدند، علاقه به فرهنگ ديني و ملي بوده.

حتي در حد يک ايده هم مطرح نشده؟
اصلا يک بار هم صحبت رفتن نبوده.

سابقه توپ و تشر شما به آنها؟
تذکر ممکنه ، ولي کمال احترام را برايشان قائل بوده ام.

آنها هم حرمت پدري را حفظ کرده اند. رفتارشان در منزل ؟
خوب بوده.

مهمترين حادثه خوب زندگي؟
خيلي حوادث خوب بوده. غير قابل شمارشه.

حوادث بد؟
معمولا فوت اقوام و آشنايانه واقعا و حوادث غير طبيعي. شخصا حادثه بدي نداشته ام.

اينها را در اثر توفيق يا شانس مي دانيد؟
شانس نمي دانم. توفيق خدا مي دانم.

اين که مي گويند اصفهاني ها خسيس اند؟
کليت ندارد.

راز دوستي با شما؟
صداقت.

مي شه در چند کلمه خودتونو خلاصه کنين؟
علاقه به ارتقاي معنوي خويش و استقلال و سربلندي جامعه اسلامي مان دارم و حق را بر اشخاص ترجيح مي دهم.

يک قضاوت (از زبان دوستان) درباره خودتان؟
از خودشان بپرسيد.

ناراحت نشدين از اين که سوال فيزيکي نکردم؟
خير، هر سخن جايي و هر نکته مقامي دارد.

معيار آدم بد؟
عدم تقيد به اخلاق و بد رفتاري با ديگران.

مشخصه آدم خوب؟
اخلاق نيک ، رفتار نيک و پندار نيک.

تشخيصي که بعد فهميدين اشتباه بوده؟
گاهي اتفاق افتاده است. الان مورد خاصي را به خاطر ندارم.

شما را با کي مقايسه مي کنن؟
نمي دانم.

دلتون مي خواد با کي مقايسه بشين؟
مسلما دوست ندارم با افراد خودخواه ، شقي و ظالم مقايسه شوم.

چيزي که اذيت کننده است؟
خودخواهي و بي توجهي به ديگران ، همچنين بي نظمي حاکم در جامعه.

ايران چي داره که هيچ کجاي دنيا نداره؟
ايران خيلي نعمت ها داره که قدرش را نمي دونه.

اگر کسي از شما برنجه ، چه جوري دلش را به دست مي آرين ؟
اگر خطايي کرده باشم ، با صراحت عذرخواهي مي کنم.

در مقام دوستي ، چه جوري ابراز محبت مي کنين؟
با ابراز صداقت و مهر.

اگر کداميک از ژنها را نداشتيد، مهدي گلشني نمي شدين؟
نمي دانم.

نصيحت يک بزرگتر به جوانترها؟
قدر خودشان را بدانند، فکر کنند و تابع مد نباشند.

اصفهان و رنگ آبي؟
به هر دو علاقه دارم.

اين شعر: اصفهان پر از طنين کاشي آبي بود؟
نمي دانم.

از شباهت هاي شما به ديگران؟
نمي دانم.

و تفاوت هايتان؟
نمي دانم.

اگر دوران باستان بود، چه کاره مي شديد؟
نمي دانم ، ولي احتمالا زندگي علمي را انتخاب مي کردم.

شهري براي زندگي به انتخاب خودتان؟
فقط به زندگي در ايران فکر مي کنم. هر کجا که شرايط کار علمي و انجام وظيفه ميسر باشد، برايم قابل قبول است.

ربط اصفهان و نصف جهان؟
نصف جهان که خيلي حرف زياديه ، ولي هر خارجي که ديده تحسين کرده.از جمله هايزنبرگ معتقد است که اين آثار تصوير و تصوري توحيدي مي ده. هر کدام از شهرهاي ايران ، بوي خاصي داره. مثلا شيراز، شهر تخت جمشيد و حافظ و سعدي است.

جاهايي که متعلق به شما نيست؟
کشورهاي غيراسلامي.

مکه؟
احساس معنوي خيلي شديد، فارغ از دنيا.

الهام گرفتن از غرب؟
غرب يه چيزش براي من مطلوب بوده و آن نظم حاکم بر زندگي شان است.

يک حسرت؟
همواره غبطه خورده ام چرا در ديار ما چنين نيست ، در صورتي که توي فرهنگ ما هست.

اين فرهنگ کي فعال مي شه؟
تا وقتي اصالت ملي حاکم نشه ، جلو نمي ريم.

از راه هاش؟
بايد افراد بتونن براي خودشون تصميم بگيرن.

تا حالا تونستين مثلا با يک راننده يا... همکلام و هم صحبت بشين؟
بله. صرف شغل ، فرهنگ را تعيين نمي کنه. وقتي فرهنگش را داره لزومي نداره هم سطح شما باشه.

شده هزار تومن کرايه بدين و بقيه اش برنگرده؟
زياد، ولي هيچ وقت بحث نکرده ام. ولي به هر حال ، يک مساله اي هست!مساله اينه که سست شدن ضوابط اخلاقي را مي بينيد.

بزرگترين تاسف؟
در مدارس و دانشگاه هاي ما تربيت فراموش شده. تعليم بيشتر تاثير روي محيط ما داشته.

و... بزرگترين خوشحالي شخصي؟
برنامه هاي مثبتي که داشته ام به نتيجه رسيده است.

و خوشحالي بزرگترتان براي جامعه؟
ببينم ، چيزي پيش آمده که به نفع جامعه است.

بزرگترين سپاسگزاري تان از خدا؟
مواهبي که بهم داده ، فرصتهايي که فراهم کرده ، تا بعضي کارهايي که فکر مي کنم موثره ، انجام بدم ، همسر و فرزندان صالح.

از بزرگترين مواهب الهي؟
مسلما همسر خوب يکي از مهمترين چيزها بوده ؛ پدر و مادر خوب ، اولاد خوب.

شما و پدرتان؟
خيلي توجه به تربيت من داشت و انجام کارهايي که دلم مي خواست.

يک اداي دين؟
خيلي خودم را مديون ايشان مي دونم. همواره به يادشونم. قرآن و فاتحه... در هر زيارتي هيچ وقت فراموششان نمي کنم.

شغلشان؟
تجارت.

بزرگترين پشتوانه؟
ايمان ديني.

چه سوالي نپرسم؟
چيز خاصي به ذهنم نمي رسه.

دوست دارين چه چيزي را فراموش کنين؟
درباره آن فکر نکردم.

الان روي چي فکر مي کنين ، خداحافظي يا...؟
مي گفتن يکي دو نفر وقت نوبتشونه ، ولي به خداحافظي فکر نمي کردم.