مرحوم علامه سید محمد حسین حسینی طهرانی رحمه الله

در «تفسير قمّى» از رسول اكرم‏صلى الله عليه وآله وارد است كه فرمود: لَتَرْكَبُنّ سُنّةَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ حَذْوَ النّعْلِ بِالنّعْلِ وَ الْقُذّةِ بِالْقُذّةِ، لَاتُخْطِؤُونَ طَرِيقَهُمْ وَ لَايُخْطَى، شِبْرٌ بِشِبْرٍ وَ ذِرَاعٌ بِذِراعٍ، وَ بَاعٌ بِبَاعٍ، حَتّى أنْ لَوْ كَانَ مَنْ قَبْلَكُمْ دَخَلَ جُحْرَ ضَبّ لَدَخَلْتُمُوهُ !

قَالُوا: الْيَهُودَ وَ النّصَارَى تَعْنِى يَا رَسُولَ‏اللهِ؟! قَالَ: فَمَنْ أعْنِى؟ لَتَنْقُضُنّ عُرَى الإسْلامِ عُرْوَةً عُرْوَةً، فَيَكُونُ أوّلُ مَا تَنْقُضُونَ مِنْ دينِكُمُ الأمَانَةَ، وَ آخِرُهُ الصّلَوةَ.

«شما تحقيقاً و حتماً بر مركب سنّت پيشينيان از خود سوار خواهيد شد، طابق النّعل بالنّعل و القُذّة بالقُذّة، شما از راه و روش آنها تخطّى نخواهيد نمود و آن طريق هم به خطا پيموده نمى‏شود، شِبرْ به شِبرْ، و ذراع به ذراع، و باع به باع، تا به جائى كه اگر در پيشينيان از شما كسى بوده است كه در سوراخ سوسمارى داخل مى‏شده است شما نيز داخل مى‏شويد.

گفتند: اى رسول خدا! مقصود شما يهود و نصارى هستند؟! فرمود: من آنان را قصد مى‏كنم پس چه كسى را غير از آنها قصد دارم؟! سوگند به خدا كه يكايك از دستگيره‏هاى اسلام را مى‏شكنيد ! اوّلين چيزى را كه از دينتان مى‏شكنيد امانت است و آخرين چيز از آن نماز.»

و از «جامع الاُصول» در آنچه از كتب صحاح استخراج كرده است و از صحيح ترمذى از رسول اكرم‏صلى الله عليه وآله روايت است كه فرمود: وَ الّذِى نَفْسِى بِيَدهِ لَتَرْكَبُنّ سُنَنَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ. «سوگند به آن خدائى كه جان من در دست اوست هر آينه شما مرتكب تمام سنّت‏ها و عادات و افعال شنيعه آنان كه قبل از شما بودند خواهيد شد!»

..... همچنين در صحيحين (صحيح بخارى و صحيح مسلم) از ابوهريره روايت است كه رسول اكرم‏صلى الله عليه وآله فرمودند: يَرِدُ عَلَىّ يَوْمَ الْقِيَمَةِ رَهْطٌ مِنْ أصْحَابِى ـ أوْ قَالَ مِنْ اُمّتِى ـ فَيُحَلّؤونَ عَنِ الْحَوْضِ. فَأقُولُ: يَا رَبّ أصْحَابِى. فَيَقُولُ: لَاعِلْمَ لَكَ بِمَا أحْدَثُوا بَعْدَكَ، اِرْتَدّوا عَلَى أعْقَابِهِمُ الْقَهْقَرَى فَيُحَلّؤونَ. «جماعتى از اصحاب بر من در روز قيامت وارد مى‏شوندـ يا اينكه فرمود: از امّت من ـ پس آنها را از ورود در حوض دُور مى‏زنند و منع مى‏كنند و طرد مى‏نمايند. پس من مى‏گويم : اى پروردگار من اينان اصحاب من هستند. در اين حال خدا مى‏گويد: تو نمى‏دانى كه پس از تو چه كارهائى كرده‏اند؟! ايشان بر پاشنه‏هاى گام‏هاى خود به قهقرى و عقب برگشته‏اند، بدين جهت آنان را در حوض منع و طرد نموده، دور مى‏افكنند.»

علاّمه مى‏فرمايند: اين حديث همچنين از روايات مشهوره‏اى است كه فريقين (شيعه و سنّى) در كتابهاى احاديث صحيحه و جوامع خود از عدّه‏اى از صحابه رسول‏اكرم صلى الله عليه وآله مانند ابن مَسْعود، و انَس، و سَهْل بن سَاعِد، و ابُوهَريْرَه، و ابوسعيد خُدْرى وَ عائِشه، و اُمّ سَلمه و اسْماء دختر ابوبكر و غيرهم و از بعضى از ائمّه اهل‏بيت‏عليهم السلام روايت كرده‏اند.

 

 مصادر حدیث - گفتاري از مرحوم آيت الله العظمي سيد ابو القاسم خويي ره

اين حديث علاوه بر كنز العمّال در مدارك معتبر ديگر نيز نقل شده است. اين حديث را احمد در مسند خود از واقد ليثي : ج 5، ص 218 ، از ابو سعيد خدري: در ج3، ص 74 آورده است.

بخاري هم اين حديث را در كتاب اعتصام ، فصل گفتار نبي، ج8، 151، بدين صورت نقل كرده است: لَتَتْبَعُنَْ سُنَنَ مَنْ قَبْلَكُم

مسلم در كتاب علم در فصل پيروي از سنن يهود و نصاري: ج 8، ص 57 ، هيثمي در مجمع الزوايد ج7، ص 261 از ابن عباس ، اين حديث را آورده اند.

 

 

منبع: بیان در علوم و مسائل کلی قرآن